פיקוח על המגזר הערבי

החברה הערבית מהווה כשליש מחוז חיפה, ומונה תשע רשויות ערביות (ג'ת, באקה, כפר קרע, עארה- ערערה, א.א. פחם, בסמ"ה, מעלה עירון, ג'סר ופורדיס) ועוד שלוש רשויות מעורבות (מועצה אזורית מנשה, חיפה וזבולון).

מדי שנה המפקחים בחברה הערבית עובדים על מיסוד שגרות עבודה ברורות מול מנהלי מחלקות חינוך ומנהלי בתי הספר כאשר יש סדירויות ועבודת פיקוח אשר מנחות את עבודתם השוטפת.

סדירויות העבודה של מפקחי החברה הערבית מסתכמות בפיתוח קהילה מקצועית לומדת:

• למידה מתוך הפרקטיקה - כאשר תהליך הלמידה מספק הזדמנות רבת ערך לרפלקציה על מציאות העבודה מחד והזדמנות להצעת פרקטיקות חדשות עבור מציאות זו.
• הרחבת הרפרטואר המקצועי - מפקחים פועלים בהקשרים חברתיים, תרבותיים וארגוניים מגוונים, העבודה כמושא ללמידה נוסף לקולגיאליות ואמפתיה כבסיס לגישה חקרנית.

בפני החברה הערבית עומדים שני אתגרים עיקריים:

1. הינו קידום הישגים וצמצום פערים לימודיים - לשם כך עובדת מרכזת הפיקוח הערבי במחוז בשיתוף פעולה מלא מול המפקחים המקצועיים במטה לשם ביסוס סדירויות עבודה לשם קידום ההישגים. חלק מהסדירויות הן הכשרת מדריכים מחוזיים ובית ספריים, ביקורי עומק בליווי המפקחים הכוללים לבתי הספר, סטטוסי מקצועי הליבה שנתיים וקידום תהליכי פיתוח מקצועי מול מרכזי פסג"ה אשר תואמים יעד זה.
2. מיגור תופעת האלימות בחברה הערבית - לשם כך מנהל מחוז חיפה, מרכזת הפיקוח הערבי והמפקחים הכוללים עובדים בתיאום מול מפקחת הייעוץ לשם יצירת שגרות עבודה בית ספריות שעוזרות לצמצום האלימות. מדריכות מחוזיות ובית ספריות נרתמות גם הן לשם צמצום תופעה זו דרך מתן דגש על בתי ספר במיקוד אקלים, דיווח שוטף של אירועים חריגים, סטטוס אקלים, תאי מנהלים ועוד.

בחברה הערבית פועלות מספר תוכניות תוספתיות "תוכניות החומש" שמטרתן תמיכה לימודית, חברתית ורגשית בבתי הספר בכלל ובתלמידים בפרט. תכניות אלו מתחדשות כל שנה ומשרתות את שלבי הגיל השונים מיסודי ועד תיכון כגון: שוחרי שינוי, דוקאטוס, טיפול בפרט, שחייה טיפולית, שעות תגבור לבגרות, שעות תגבור למיצ"ב, ליווי רשותי ועוד.

مركّزة التّفتيش في الوسط العربيّ: سينا زحالقة.
يُشكّل المجتمع العربيّ ثلث لواء حيفا، حيث يشمل تسع سلطات محلّيّة عربيّة (جت، باقة الغربيّة، كفر قرع، عارة-عرعرة، أم الفحم، بسمة، طلعة عارة، جسر الزّرقاء والفريديس) وثلاث سلطات محلّيّة مختلطة (منشة، حيفا وزفولون).

في كلّ سنة يعمل المفتّشون في المجتمع العربيّ بمشاركة مديري أقسام التّربية والتّعليم ومديري المدارس على مأسسة روتين عمل واضح للحصول على نظاميّات عمل موجّهة لعملهم المتواصل.

تتلخّص نظاميّات عمل المفتّشين في المجتمع العربيّ بما يلي:

تطوير مجتمع مهنيّ متعلّم والتعلّم من خلال الممارسة العمليّة، بحيث أنّ سيرورة التّعلّم تمنح فرصة قيّمة لتأمُّل العمل في الحقل والتّفكّر به، بالإضافة إلى فرص اقتراحات طرائق عمل جديدة وبديلة.

توسيع النّطاق المهنيّ: يعمل المفتّشون في مجالات وسياقات اجتماعيّة، ثقافيّة وتنظيميّة متنوّعة. العمل كهدف، بالإضافة إلى الزّمالة والتّعاطف كأساس للبحث والاستكشاف.

يواجه المجتمع العربيّ تحدّيَين أساسيَّين:

الأوّل هو تحسين التّحصيلات العلميّة وتقليص الفجوات: تعمل مركّزة التّفتيش في المجتمع العربيّ في اللّواء بالتّعاون التّام مع المفتّشين المهنيّين لتأسيس نظاميّات عمل تهدف لتحسين التّحصيلات التّعليميّة. أحد هذه النّظاميّات هو تدريب وتمكين مرشدين لوائيّين ومدرسيّين وأيضًا زيارات عُمق للمدارس بمرافقة المفتّشين الإداريّين، إجراء وضعيّات تعلُّم سنويّة للمواضيع الرّئيسيّة وتحسين سيرورات التّطوير المهنيّ بالتّعاون مع مراكز تطوير المعلّمين بما يتلاءم مع هذا الهدف.

التّحدّي الثّاني هو القضاء على ظاهرة العنف في المجتمع العربيّ: يعمل مدير اللّواء ومركّزة التّفتيش والمفتّشون الإداريّون بالتّعاون مع مفتّشة الاستشارة التّربويّة على خلق روتين عمل مدرسيّ يساعد على تقليل ظواهر العنف.

كما تعمل المرشدات اللّوائيّات بالتّعاون مع المرشدين المدرسيّين على إرشاد المدارس لكيفيّة الحدّ من ظواهر العنف، وذلك بالتّركيز على المدارس المستهدفة من حيث المناخ التّربويّ وإرسال تقارير حول حوادث استثنائيّة، إجراء وضعيّات للمناخ التّربويّ المدرسيّ، الخلايا التّنفيذيّة للمديرين إلخ...

يوجد في المجتمع العربيّ عدد من البرامج الإضافيّة:

"الخطّة الخُماسيّة" والّتي تقدّم الدّعم التّعليميّ، الاجتماعيّ والعاطفيّ للمدارس بشكل عامّ وللتّلاميذ بشكل خاصّ. من الجدير بالذّكر أنّ هذه البرامج تتجدّد كلّ سنة وباستمرار، وتخدم المراحل العمريّة المختلفة، من المرحلة الابتدائيّة حتّى الثّانويّة، مثلاً: "دعاة التّغيير"، "دوكاتوس"، "معالجة الفرد"، "سباحة علاجيّة"، "حصص دعم للبجروت"، "حصص دعم لامتحان النّجاعة والنّماء"، "مرافقة السّلطة" الخ...